به نقل از «ایران آنلاین»

نوایی از روشنایی و امید

تاریخ انتشار: ۲ تیر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۸۳۶۹۱۸۳

شاید کمترکسی را بتوان یافت که با تصنیف زیبای «مرغ سحر» آشنایی نداشته و چند بیتی از آن را با خود زمزمه نکرده باشد؛ قطعه‌ای سروده ملک الشعرا بهار و به آهنگسازی مرتضی نی داوود که نخستین بار سال 1306 به اجرا درآمد. جالب است بدانید ابتدا ملودی این اثردر دستگاه ماهور ساخته شد و بعدها ملک الشعرای بهار شعر آن را سرود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

«مرغ سحر» جایگاه ویژه‌ای در موسیقی ایران دارد، تصنیفی جاودانه که شاعر به زیبایی اعتراض‌های دوران مشروطه ایران را با مرغ محبوس در قفس روایت می‌کند. بانو ملوک ضرابی نخستین خواننده این اثر است؛ البته بارها و بارها این کار توسط دیگر خوانندگان همچون جلال تاج اصفهانی، قمر الملوک وزیری، نادر گلچین، هنگامه اخوان، محمدرضا شجریان و همایون‌ شجریان خوانده و اجرا شد. این ترانه بعد از گذشت سال‌ها همچنان محبوب و مورد علاقه مردم و هنرمندان موسیقی است. بعد از انقلاب و در دهه‌های  اخیر آشنایی اغلب مردم ایران با قطعه «مرغ سحر» با صدای محمد رضا شجریان بوده و این اثر را یادگار این استاد بزرگ می‌دانند. شجریان این قطعه را نخستین بار سال 1369 و در کنسرتی در دانشگاه برکلی امریکا اجرا کرد. حال ارکستر فیلارمونیک تهران در پروژه‌ای جدید با عنوان «فراتر از قرنطینه» به رهبری آرش گوران و با صدای همایون شجریان و عبیر نعمه (خواننده اهل لبنان) این قطعه را به اجرا درآورده است. همایون شجریان در صفحه شخصی خود (اینستاگرام)نوشته است: «تقدیم به تمام مردم جهان… مردمی که مهرشان مرز و‌ نژاد نمی‌شناسد...» آرش گوران این کار را بازآفرینی کرده و در گفت‌و‌گویی کوتاه درمورد هدف از انجام این کار صحبت کرده است که در ادامه می‌خوانید:

ابتدا در مورد ایده شکل‌گیری این پروژه توضیح دهید؟
طی برنامه‌ریزی‌های از پیش انجام گرفته قرار بر این بود ارکستر فیلارمونیک تهران سال گذشته کنسرتی در تهران برگزار کند که به‌دلیل شیوع ویروس کرونا این برنامه کنسل شد. درهمان برهه زمانی و در روزهای قرنطینه دغدغه این را داشتم بتوانم کاری انجام بدهم تا از این محدوده خانگی عبور کنیم و فراتر برویم و بواسطه موسیقی با دنیا ارتباط برقرار کنیم و سرانجام به این نتیجه رسیدم اثری بسازم با حضور نوازندگان جهانی و از آنها خواهش کردم در این پروژه شرکت کنند که بحمدالله مورد استقبال قرار گرفت و نوازندگان حاضر در این پروژه در منزل یا استودیو شخصی خود این کار را ضبط و ارسال کردند، اگرچه با وجود این شرایط انتظار داشتیم کیفیت صدا خوب نباشد اما خوشبختانه محصول نهایی از کیفیت صدایی خوبی برخوردار بود. در ساخت یا بهتر است بگویم بازآفرینی تصنیف «مرغ سحر» هدف و مخاطب پیامم نخست مردم کشورم بودند و بعد آن مردمان دیگر جهان و پیام آن این بود که در این روزها همه مردم جهان با یک اتفاق روبه‌رو هستند و باید بپذیریم همه از یک‌ نژاد و رنگ هستیم و این تقسیم ‌بندی‌ها اساساً در احساس، عاطفه و علاقه مردم چیزی را تغییر نخواهد داد. ساخت این اثرحدوداً دوماه به‌طول انجامید و اجرای این نت‌ها قطعاً بدون همکاری تیم اجرایی و قوی ارکستر فیلارمونیک تهران به‌وجود نمی‌آمد. فارغ از این حضور هنرمندان بزرگی است که در این پروژه بدون هیچ چشمداشتی همکاری داشتند. همایون شجریان هم بدون هیچ چشمداشتی این اثر را برای مردم کشورش خواند و بار دیگر همراه با مردم سرزمینش شد. البته دوستان دیگری هم در این کار همکاری داشتند، ازبخش هماهنگی و ارتباط بین‌المللی تا بخش تیم اجرایی، صدا‌برداری و دیگر عزیزان که تلاش دلسوزانه داشتند.

 هدف شما از انتخاب تصنیف «مرغ سحر» چه بود؟
قطعه «مرغ سحر» نام‌ آشنای مردم ایران است و شعر این کار به نوعی بیان‌کننده رهایی، آزادی بشر و خروج از هر گونه محدودیت است، در واقع المان‌هایی از روشنایی و امید است و بر همین اساس این کار را انتخاب کردم و تصمیم داشتم این قطعه به‌صورت بین‌المللی پخش و شنیده شود. در پروژه «فراتر از قرنطینه» بخش کوتاهی از تصنیف مرغ سحر خوانده می‌شود و یک اپیزود آغازی و پایانی دارد بنابراین، این کار را به روز یا بازآفرینی کردم. ابتدا با همایون شجریان عزیز تماس گرفتم و از این ایده بسیار استقبال کرد و درشکل‌گیری این کار همکاری و همراهی بسیاری داشتند.

از ابتدا تصمیم داشتید این کار با دو خواننده اجرا شود؟
خیر تصمیم داشتیم این کار با حضور 4یا 5 خواننده از کشورهای مختلف باشد که بسیار مورد استقبال آنها قرار گرفت اما به‌دلیل مشغله‌های کاری این عزیزان، نتوانستیم از حضور آنها در این پروژه بهره ببریم و در ادامه گزینه بعدی خانم عبیر نعمه بود که پیش از این با صدای ایشان آشنا بودم و احساسم بر این بود صدای ایشان به کاراکتر و محتوای این کار نزدیک است و سرانجام این انتخاب انجام گرفت. همایون جان هم که به نمایندگی از ایران در این پروژه حضور داشتند. البته ایده دیگرم فراتر از‌ نژاد و جنسیت و برابری بین زن و مرد است که بسیار مورد استقبال قرار گرفت و جذابیت خاصی در کار ایجاد کرد.

به عقیده شما پخش این کار در عرصه بین‌الملل در معرفی موسیقی ایران چه تأثیری خواهد داشت؟
امیدوارم این اثر تأثیر‌گذاری خود را داشته باشد هر چند که معتقدم موسیقی یک زبان بین‌المللی است. البته در محتوای هر موسیقی چون اقلیم و قومیت ممکن است تفاوت‌هایی وجود داشته باشد اما اساساً باید بپذیریم موسیقی می‌تواند فراتر از مرزها پیش برود و جغرافیایی نداشته باشد و این پیام براحتی از طریق مفهوم یک موسیقی که از سرچشمه‌های خودش نشأت می‌گیرد منتقل می‌شود. «مرغ سحر» با حضور و همکاری عواملی چون روشنک روشنایی(مدیر روابط بین‌الملل)، (محمد صفرپور سرپرست تیم اجرایی)، پیمان ابوالحسنی(مدیر اجرایی)، رضا فرهادی(صدا و میکس و مسترینگ)، حمید شوارعان(کارگردان ویدئو)، کیمیا افشاری(دستیار روابط بین‌الملل)، حمید خداپناهی(مترجم شعر) اجرا و عرضه شد.

منبع: ایران آنلاین

کلیدواژه: همایون شجریان مرغ سحر

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ion.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۸۳۶۹۱۸۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

واکنش جمشید مشایخی، علی حاتمی و بهمن فرمان‌آرا به احضار هنرمندان به دادگاه انقلاب در بهار ۵۹/ از شجریان تا کرم رضایی برای پاره‌ای توضیحات احضار شدند

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، در روزهای آخر فروردین‌ماه ۱۳۵۹ گروهی از هنرپیشگان سینما و تلویزیون، کارگردانان و خوانندگان از جمله زری خوشکام، پریسا، ایرن، رضا کرم‌رضایی، سیاوش [محمدرضا شجریان] و... جهت پاره‌ای توضیحات به دادگاه انقلاب احضار شدند. در اعتراض به این اقدام جمشید مشایخی سرپرست وقت اداره‌ی تئاتر با تقریر نامه‌ای سرگشاده خطاب به حسن حبیبی وزیر وقت فرهنگ و آموزش عالی از سمت خود استعفا کرد. متن نامه‌ی او که روز ۳۱ فروردین ۵۹ در روزنامه‌های کیهان و اطلاعات منتشر شد به این شرح بود:

جناب آقای حسن حبیبی وزیر فرهنگ و آموزش عالی:

پیروز احضار گروهی از هنرمندان به دادگاه انقلاب اوین، این‌جانب جمشید مشایخی که بعد از انقلاب راستین ملت ایران از طرف مقامات مسئول مملکتی به سرپرستی اداره‌ی برنامه‌های تئاتر وزارت فرهنگ و آموزش عالی انتخاب شده‌ام، معتقدم احضار هنرمندانی چون رضا کرم‌رضایی کارگردان این اداره، آقای سیاوش [محمدرضا] شجریان و خانم پریسا توهین به هنر، هنرمندان و دوست‌داران هنر می‌باشد. لذا به نشانه‌ی اعتراض به این عمل ضد انقلابی از سمت خود استعفا می‌دهم.

اعتراض سندیکای کارگردانان

در همین ایام زمزمه‌ی مصادره‌ی سینماها نیز به گوش می‌رسید تا جایی که محمدعلی نجفی سرپرست مرکز سینمایی کشور نیز در واکنش به این مسئله و نیز مصائب پیش‌آمده برای جامعه‌ی هنری استعفا کرد. به دنبال استعفای محمدعلی نجفی سرپرست مرکز سینمایی کشور و جمشید مشایخی رئیس اداره‌ی تئاتر و زمزمه‌ی مصادره شدن سینماها اعضای سندیکای کارگردانان از جمله مسعود کیمیایی، بهمن فرمان‌آرا، عباس شباویز، عباس جوانمرد، علی حاتمی، حمید سمندریان، امیر قادری، محمدعلی نجفی، رضا کرم‌رضایی و شماری دیگر از دست‌اندرکاران جلسه‌ای تشکیل دادند و اعتراض خود را نسبت به عمل دادسرای انقلاب مبنی بر احضار پی‌درپی هنرمندان اظهار داشتند. آن‌ها طی قطع‌نامه‌ای تاکید کردند که از آن پس به احضاریه‌ توجه نمی‌کنند و در دادگاه انقلاب حضور نخواهند یافت.

متن این قطع‌نامه که در مجله‌ی «جوانان امروز» به تاریخ ۸ اردیبهشت ۱۳۵۹ منتشر شد به این شرح بود:

پیرو اطلاعیه‌های دادستانی انقلاب در مورد فعالیت‌های فعالین جامعه‌ی هنری کشور

به این وسیله به اعضای سندیکای کارگردانان اعلام می‌شود جز این سندیکا در مورد فعالیت‌های هنری، صلاحیت رسیدگی ندارد و سندیکا تنها مرجع ذی‌صلاح درباره‌ی مسائل مربوط می‌باشد.

در این جلسه که با حضور جمعی از خبرنگاران تشکیل شد، بهمن فرمان‌آرا، علی حاتمی، محمدعلی نجفی و... در اعتراض به شیوه‌ی در پیش گرفته شده در دادگاه انقلاب نسبت به احضار هنرمندان سخنانی را ایراد کردند که بخش‌هایی از آن را به نقل از جوانان امروز (۸ اردیبهشت ۵۹) در پی می‌خوانید:

بهمن فرمان‌آرا: دستگاه‌هایی که هیچ نوع صلاحیتی ندارند قیم ما شده‌اند

مدت‌هاست مردم می‌گویند لیست ساواکی‌ها را منتشر کنید، کسی گوش نمی‌کند ولی ناگهان کتابی منتشر می‌شود و دولت می‌گوید چون نمی‌خواستیم نام عده‌ای لکه‌دار شود و زندگی‌شان به خطر افتد از این کار خودداری نمودیم. ولی در مورد کسانی که یک عمر در کار فرهنگی تلاش کردند اعلام می‌کنند به نام فحشا مراجعه کنید و خیلی موارد دیگر.

نیکاراگوئه که پس از یک سال که از انقلابش می‌گذرد فیلم‌هایی روانه‌ی بازار نمود که موفق به اخذ جایزه گردید ولی ما در این مدت چه کردیم؟! دستگاه‌هایی که هیچ نوع صلاحیتی ندارند قیم ما شده‌اند، حکمی صادر می‌شود که سینماها باید به دست یک مرکز مورد اعتماد سپرده شود! چه کسی تشخیص می‌دهد دستگاه تازه که می‌خواهد سینماها را اداره کند صاحب صلاحیت است.

چرا به خود ما مراجعه نمی‌شود و با چاپ اسامی در روزنامه‌ها چه چیز را می‌خواهند ثابت کنند؟!

علی حاتمی: اجازه ندادم همسرم به دادگاه برود

عقیده دارند سینما باید دانشگاه بشود ولی وقتی با دانشگاه چنین می‌شود تکلیف سینما روشن است. من نمی‌توانم سینما را کنار بگذارم و آن‌ها هم که نیستند از کار کنار نرفته‌اند مگر می‌شود نفس کشیدن را کنار گذاشت.

این‌جانب در جواب احضاریه‌ی دادگاه انقلاب که همسرم زری خوشکام را خواسته‌اند به فرموده‌ی اسلام که اجازه نداده زنی بدون اجازه‌ی شوهرش از خانه بیرون رود اشاره نموده و به حاکم شرع نوشتم: «این‌جانب اجازه نمی‌دهم همسرم جهت احضاریه‌ی شما اقدام به خروج از خانه نماید و کلیه‌ی پی‌آمد این کار را به گردن گرفته‌ام، ما منتظر نمی‌شویم هنر را به ما دیکته کنند چراکه هنر از خود هنر به وجود می‌آید. وقتی کسی نمی‌تواند نقاشی کند به خط پناه می‌برد، خود خط یک هنر اسلامی است.

محمدعلی نجفی: عمل این‌ها اسلامی نیست

عمل این‌ها اسلامی نیست چراکه در قرآن آمده نباید در افکار و رفتار دیگران تجسس کرد و اگر کسی گفت من مسلمان هستم باید پذیرفته شود. در مورد مصادره سینماها گفته شد مکان فحشا است، چنین حرفی تهمت و افترا می‌باشد، به‌خصوص اگر از طرف کسانی که خود را حامی اسلام می‌دانند زده شود.

ایرن: در دادگاه گفتم آگاهانه نقش‌هایم را بازی کردم

در دادگاه اظهار داشتم هیچ‌کس مرا مجبور به کار در سینما و ارائه‌ی نقش‌ها ننمود بلکه خود آگاهانه نقشی را پذیرفتم و بازی کردم.

۲۵۹

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1903009