مرغ سحر دیگر نمی‌خواند
تاریخ انتشار: ۱۷ مهر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۹۵۷۱۰۷۲
محمد رضا شجریان که پس از سال‌ها مبارزه با سرطان امروز پنجشنبه درگذشت؛ حلقه‌ای از زنجیره گرانسنگ استادان موسیقی و آواز اصیل و سنتی بود که نامش در کنار اساتیدی؛ نظیر عبدالله دوامی، اسماعیل مهرتاش و حسین طاهرزاده در تاریخ موسیقی ایران قرار گرفت؛ نامی که تا سال‌ها ظهور جانشینی برای او غیرممکن به نظر می‌رسد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
محمدرضا شجریان (زادهٔ اول مهر ۱۳۱۹ در مشهد) موسیقی‌دان، آهنگساز، خواننده و خوشنویس ایران زمین و نامزد ۲ جایزه گرمی بود که توسط سایت انجمن آسیا به‌عنوان پرآوازه‌ترین هنرمند موسیقی اصیل ایرانی معرفی شد. همچنین روزنامهٔ ونکوورسان او را یکی از مهمترین هنرمندان موسیقی در سال ۲۰۱۰ و یکی از ۵۰ صدای برتر جهان معرفی کرده بود.
شجریان در طول فعالیت هنری خود موفق به تولید حدود ۶۰ آلبوم موسیقی، خوانندگی در تیتراژ فیلم‌هایی چون دلشدگان، ابجد و زمستان، و اجرای بیش از ده‌ها کنسرت داخلی و بین المللی شده است.
آنچه او را بی‌بدیل کرد
اما آنچه از این هنرمند، چهره‌ای بی‌بدیل در موسیقی ایران و جهان ساخت را خارج از حواشی سال‌های اخیر و چگونگی زیست هنری او جست؛ او هنرمندی بود که صدای خوش، حنجره توانمند و توان بالای آوزی در خانواده اش موروثی است. برادران او و فرزندانش همگی از این نعمت خدادای برخوردار هستند. او تسلط زیادی بر دستگاه‌ها و ردیف‌های متنوع موسیقی داشت و روایت‌های مختلف ردیف‌های آوازی اساتید بزرگ موسیقی و قدما را به خوبی می‌شناخت و برآنها مسلط بود. محمدرضا شجریان خواننده‌ای بود که وسعت صدایی معادل ۲ اکتاو یا چهاردانگ داشت و برخی آثار او گواهی می‌دهند این وسعت صدا بیشتر از دو اکتاو هم بوده است.
خسرو آواز ایران، از معدود هنرمندان موسیقی ایران در عرصه آواز بود که شناخت عمیقی از ادبیات کلاسیک و معاصر داشت. وی همچنین از خلاقیت بی‌نظیری در تطبیق آنی دستگاه‌های موسیقی و شعر برخوردار بود؛ به گونه‌ای که به‌خوبی می‌توانست در لحظه برای دستگاهی خاص شعری مناسب انتخاب کند یا قادر بود در مواجهه با اشعار مختلف بهترین دستگاه و حتی ارکستراسیون را برگزیند.
از دیگر توانمندی‌های او می‌توان به خلاقیتش در انتخاب آواز برای محافل گوناگون اشاره کرد. پشتوانه قوی تکنیکی او و شناخت کاملش از شرایط اجتماعی و درک و تسلط مثال‌زدنی او از ادبیات و واژگان زبان فارسی همه و همه باعث شدند او به خوبی این توانمندی‌ها را تلفیق کند. وی با استفاده از این توانایی و با برخورداری از ذهن زیبایی‌پرداز، خلاقیت و بهره‌گیری از قدرت آوازی عملکردی موفق ارائه داد.
شجریان وسواس زیادی در انتخاب اشعار و صدای سازها و انتخاب دستگاه‌ها و ردیف‌ها داشت که این وسواس در همدوره‌های او نظیر مرحوم محمدرضا لطفی، مرحوم پرویز مشکاتیان و حسین علیزاده نیز مشهود بوده است.
شجریان خواننده‌ای بود که حال و هوای شعر را به‌خوبی درمی‌یافت و می‌توانست متناسب با حس و حال شعر دستگاه موسیقی مناسب آن را انتخاب کند. دقت او در خوانش صحیح کلمات منحصر به‌فرد بود و هرگز دیده نشده که او در آثارش خوانش صحیح را قربانی تکنیک بی‌بدیل خود در آواز کند.
ذهن پویا و خلاق این هنرمند در خلق و تولید حد و مرز نمی‌شناخت. او با توجه معیارها و انتظاراتش از موسیقی اقدام به ابداع سازهای مختلفی کرد که البته منتقدان و طرفداران بسیاری داشت.
شجریان فرزند زمانه خود بود
شهرام صارمی آهنگساز و مدرس و نوازنده کمانچه در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا در باره آنچه از شجریان اسطوره‌ای بی‌تکرار در موسیقی ساخت گفت: شجریان فرزند زمانه خود بود. او و بسیاری از هم‌نسلانش بهترین بهره را از شرایط پیرامون خود و اساتید خود نظیر عبدالله دوامی، حسین مهرتاش و طاهرزاده برده و متناسب با شرایط هنری زمان بهترین و بیشترین تجربه‌ها را از اساتید بزرگ موسیقی زمان کسب کرد.
او هنرمندی بود که در دوران زیست هنری خود به موسیقی اکتفا نکرد. درجه ممتاز خوشنویسی داشت. توانایی در ابداع و ساخت سازهای موسیقی، شناخت اشعار فارسی کلاسیک و معاصر با درک و تسلط مثال زدنی بر احوال شعرا و زمان سرایش شعر داشت.
وی افزود: برای او هرگز ادبیات و شعر قسمتی در موسیقی نبود؛ بلکه ادبیات ایران را با تمام وجود درک و آنرا در ذهن زیبایی‌پرداز خود به‌خوبی تجزیه‌تحلیل کرده و در کنار شناخت کافی از موسیقی ایرانی آثاری خلق کرد که باعث شد او نه به عنوان یک خواننده که به عنوان هنرمندی مولف در تاریخ موسیقی ایران ماندگار باشد.
هنرمندی جامع خصوصیات موسیقیدانان ایرانی
مزدا انصاری نوازنده پیانو و آهنگساز در باره شجریان به خبرنگار موسیقی ایرنا گفت: استاد شجریان هنرمندی بود که تمام خصوصیات موسیقیدانان ایرانی را یکجا در خود داشت. او مدرسی توانمند، خواننده ای بی‌بدیل و آگاه به موسیقی و زمانه و دارای قدرت آوازی بی‌بدیلی بود.
شجریان هنرمندی است که نم‌یتوان او را از مسیر موسیقی اساتید خود جدا دانست. او آنچه را در موسیقی قدما بود، به خوبی آموخته بود و در زمان خود هنرمندی بی بدیل بود. پشتوانه‌ای که از شجریان هنرمندی ساخت که نظیرش در دهه ها قبل دیده نشده و بعید است جانشینی در آینده موسیقی ایران داشته باشد.
مشهورترین خواننده مشرق زمین، عالیم قاسیمف ملقب به بلبل شرق تبحر و توانمندی‌های آوازی محمدرضا شجریان را ستوده است. حکیم لودین یکی مشهورترین نوازنده سازهای پرکاسیو جهان که اصالتا افغانی اما تبعه آلمان است، در گفتگوی خود با خبرنگار موسیقی ایرانا از محمدرضا شجریان با عنوان یکی از هنرمندان بدون جایگزین موسیقی ایران یاد کرده است.
محمدرضا شجریان امروز پنجشنبه بعد از سال‌ها مبارزه با بیماری سرطان درگذشت.
برچسب‌ها موسیقی سنتی محمدرضا شجریان خواننده موسیقی سنتی ایرانی چهره ماندگار موسیقیمنبع: ایرنا
کلیدواژه: موسیقی سنتی محمدرضا شجریان خواننده موسیقی سنتی ایرانی چهره ماندگار موسیقی موسیقی سنتی محمدرضا شجریان خواننده موسیقی سنتی ایرانی چهره ماندگار موسیقی اخبار کنکور محمدرضا شجریان موسیقی ایران بی بدیل سال ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۹۵۷۱۰۷۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
واکنش جمشید مشایخی، علی حاتمی و بهمن فرمان‌آرا به احضار هنرمندان به دادگاه انقلاب در بهار ۵۹/ از شجریان تا کرم رضایی برای پاره‌ای توضیحات احضار شدند
به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، در روزهای آخر فروردین‌ماه ۱۳۵۹ گروهی از هنرپیشگان سینما و تلویزیون، کارگردانان و خوانندگان از جمله زری خوشکام، پریسا، ایرن، رضا کرم‌رضایی، سیاوش [محمدرضا شجریان] و... جهت پاره‌ای توضیحات به دادگاه انقلاب احضار شدند. در اعتراض به این اقدام جمشید مشایخی سرپرست وقت اداره‌ی تئاتر با تقریر نامه‌ای سرگشاده خطاب به حسن حبیبی وزیر وقت فرهنگ و آموزش عالی از سمت خود استعفا کرد. متن نامه‌ی او که روز ۳۱ فروردین ۵۹ در روزنامه‌های کیهان و اطلاعات منتشر شد به این شرح بود:
جناب آقای حسن حبیبی وزیر فرهنگ و آموزش عالی:
پیروز احضار گروهی از هنرمندان به دادگاه انقلاب اوین، این‌جانب جمشید مشایخی که بعد از انقلاب راستین ملت ایران از طرف مقامات مسئول مملکتی به سرپرستی اداره‌ی برنامه‌های تئاتر وزارت فرهنگ و آموزش عالی انتخاب شده‌ام، معتقدم احضار هنرمندانی چون رضا کرم‌رضایی کارگردان این اداره، آقای سیاوش [محمدرضا] شجریان و خانم پریسا توهین به هنر، هنرمندان و دوست‌داران هنر می‌باشد. لذا به نشانه‌ی اعتراض به این عمل ضد انقلابی از سمت خود استعفا می‌دهم.
اعتراض سندیکای کارگردانان
در همین ایام زمزمه‌ی مصادره‌ی سینماها نیز به گوش می‌رسید تا جایی که محمدعلی نجفی سرپرست مرکز سینمایی کشور نیز در واکنش به این مسئله و نیز مصائب پیش‌آمده برای جامعه‌ی هنری استعفا کرد. به دنبال استعفای محمدعلی نجفی سرپرست مرکز سینمایی کشور و جمشید مشایخی رئیس اداره‌ی تئاتر و زمزمه‌ی مصادره شدن سینماها اعضای سندیکای کارگردانان از جمله مسعود کیمیایی، بهمن فرمان‌آرا، عباس شباویز، عباس جوانمرد، علی حاتمی، حمید سمندریان، امیر قادری، محمدعلی نجفی، رضا کرم‌رضایی و شماری دیگر از دست‌اندرکاران جلسه‌ای تشکیل دادند و اعتراض خود را نسبت به عمل دادسرای انقلاب مبنی بر احضار پی‌درپی هنرمندان اظهار داشتند. آن‌ها طی قطع‌نامه‌ای تاکید کردند که از آن پس به احضاریه توجه نمی‌کنند و در دادگاه انقلاب حضور نخواهند یافت.
متن این قطع‌نامه که در مجله‌ی «جوانان امروز» به تاریخ ۸ اردیبهشت ۱۳۵۹ منتشر شد به این شرح بود:
پیرو اطلاعیه‌های دادستانی انقلاب در مورد فعالیت‌های فعالین جامعه‌ی هنری کشور
به این وسیله به اعضای سندیکای کارگردانان اعلام میشود جز این سندیکا در مورد فعالیت‌های هنری، صلاحیت رسیدگی ندارد و سندیکا تنها مرجع ذی‌صلاح درباره‌ی مسائل مربوط می‌باشد.
در این جلسه که با حضور جمعی از خبرنگاران تشکیل شد، بهمن فرمان‌آرا، علی حاتمی، محمدعلی نجفی و... در اعتراض به شیوه‌ی در پیش گرفته شده در دادگاه انقلاب نسبت به احضار هنرمندان سخنانی را ایراد کردند که بخش‌هایی از آن را به نقل از جوانان امروز (۸ اردیبهشت ۵۹) در پی می‌خوانید:
بهمن فرمان‌آرا: دستگاه‌هایی که هیچ نوع صلاحیتی ندارند قیم ما شده‌اند
مدت‌هاست مردم می‌گویند لیست ساواکی‌ها را منتشر کنید، کسی گوش نمی‌کند ولی ناگهان کتابی منتشر میشود و دولت می‌گوید چون نمی‌خواستیم نام عده‌ای لکه‌دار شود و زندگی‌شان به خطر افتد از این کار خودداری نمودیم. ولی در مورد کسانی که یک عمر در کار فرهنگی تلاش کردند اعلام می‌کنند به نام فحشا مراجعه کنید و خیلی موارد دیگر.
نیکاراگوئه که پس از یک سال که از انقلابش می‌گذرد فیلم‌هایی روانه‌ی بازار نمود که موفق به اخذ جایزه گردید ولی ما در این مدت چه کردیم؟! دستگاه‌هایی که هیچ نوع صلاحیتی ندارند قیم ما شده‌اند، حکمی صادر میشود که سینماها باید به دست یک مرکز مورد اعتماد سپرده شود! چه کسی تشخیص می‌دهد دستگاه تازه که می‌خواهد سینماها را اداره کند صاحب صلاحیت است.
چرا به خود ما مراجعه نمی‌شود و با چاپ اسامی در روزنامه‌ها چه چیز را می‌خواهند ثابت کنند؟!
علی حاتمی: اجازه ندادم همسرم به دادگاه برود
عقیده دارند سینما باید دانشگاه بشود ولی وقتی با دانشگاه چنین میشود تکلیف سینما روشن است. من نمی‌توانم سینما را کنار بگذارم و آن‌ها هم که نیستند از کار کنار نرفته‌اند مگر میشود نفس کشیدن را کنار گذاشت.
این‌جانب در جواب احضاریه‌ی دادگاه انقلاب که همسرم زری خوشکام را خواسته‌اند به فرموده‌ی اسلام که اجازه نداده زنی بدون اجازه‌ی شوهرش از خانه بیرون رود اشاره نموده و به حاکم شرع نوشتم: «این‌جانب اجازه نمی‌دهم همسرم جهت احضاریه‌ی شما اقدام به خروج از خانه نماید و کلیه‌ی پی‌آمد این کار را به گردن گرفته‌ام، ما منتظر نمی‌شویم هنر را به ما دیکته کنند چراکه هنر از خود هنر به وجود می‌آید. وقتی کسی نمی‌تواند نقاشی کند به خط پناه می‌برد، خود خط یک هنر اسلامی است.
محمدعلی نجفی: عمل این‌ها اسلامی نیست
عمل این‌ها اسلامی نیست چراکه در قرآن آمده نباید در افکار و رفتار دیگران تجسس کرد و اگر کسی گفت من مسلمان هستم باید پذیرفته شود. در مورد مصادره سینماها گفته شد مکان فحشا است، چنین حرفی تهمت و افترا می‌باشد، به‌خصوص اگر از طرف کسانی که خود را حامی اسلام می‌دانند زده شود.
ایرن: در دادگاه گفتم آگاهانه نقش‌هایم را بازی کردم
در دادگاه اظهار داشتم هیچکس مرا مجبور به کار در سینما و ارائه‌ی نقش‌ها ننمود بلکه خود آگاهانه نقشی را پذیرفتم و بازی کردم.
۲۵۹
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1903009
هفت مصدوم و کشته بر اثر برخورد سواری تارا و پراید در بویین میاندشت