به نقل از «عصر ایران»

ترانه سَرا یا ترانه سُرا؟ نکته‌ای به بهانۀ «مرغ سحر»

تاریخ انتشار: ۲۶ بهمن ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۱۰۰۰۱۶۵

عصر ایران؛ مهرداد خدیر- دوستی پرسیده است: «ترانه‌ سُرا درست است یا ترانه سَرا؟ چون جایی خواندم که سَرا به معنی خانه است و بدین ترتیب، ترانه سَرا هم یعنی خانۀ ترانه و باید برای مکان به کار رود نه شخص. مثل شیرینی سَرا که به جای قنادی به کار می رود و به معنی خانۀ شیرینی است.»

  بله، سَرا به معنی خانه است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

مثال شیرینی سرا هم درست است یا همان گونه که می‌گوییم «سرایدار» که در واقع «سرای + دار» است. یعنی کسی که نگاهبان و مراقب سرای یا خانه است.

  با این وصف آیا یکی از بزرگ ترین شاعران معاصر و به تعبیر درست‌تر، آخرین شاعر کلاسیک – ملک الشعرای بهار- در شعری که بسیار مشهور و محبوب است، اشتباه کرده است؟

  مرغِ سَحَر، ناله سر کن
  داغِ مرا تازه تر کن

  ز آهِ شَرربار، این قفس را
  برشِکَن و زیر و زبَر کن

  بلبلِ پَربسته ز کنجِ قفس درآ
  نغمۀ آزادیِ نوعِ بشر، سرا

  روشن است که «درآ» و «سرا» هم قافیه‌اند و نمی تواند «سُرا» باشد. این سرا اما فعل امر از«سراییدن» است و نه «سُرودن». بنا بر این هم «سرا» درست است و هم «سُرا». در لغت نامۀ دهخدا هم «سَرا» ضبط شده بر اساس «سَراییدن».

  بهترین گواه و قرن ها قبل تر اما نظامی گنجوی است چرا که هم «سرا» به کار برده هم «سُرا»:

  یک جا می‌گوید:

  اگر پیشه کنم غزل‌سَرایی
  او پیش نهد دغل درآیی

  درست مثل بهار که «درآ» و «سرا» را به کار برده است.

  جای دیگر اما می گوید:

  مجنون ز مشقتِ جُدایی
  کردی همه شب غزل‌سُرایی

  بنا براین «سَرا» نادرست نیست تا کسانی خرده بگیرند که چرا فلان شخصیت مدعی سخن‌سنجی و ادب‌دانی و کتاب‌خوانی گفته داستان سرا، ترانه سرا، مدیحه سرا و قصیده سرا و طعنه بزند که مگر شیرینی‌سراست؟ تازگی‌ها به جای «طباخی» هم البته می‌گویند «کله‌سرا».

  این دو تای آخر واقعا «سَرا» به معنی مکان است و نه شیرینی نه «کله» را نمی‌سرایند. می‌پزند و طبخ می‌کنند. حال آن که در ترانه سرا و داستان سرا، بحث «سَراییدن» مطرح است.

   حدس می‌زنم دوستانی خُرده بگیرند که در میانۀ مناقشۀ ایران و آمریکا در این باره که «کی اول به برجام برگرده» چه اهمیتی دارد که بگوییم «سَرا» یا «سُرا» و حکایت عبید زاکانی را به یاد آورند: «یکی پرسید قیمه به قاف کنند یا به غین؟ گفت: ای برادر! غین و قاف بگذار که قیمه به گوشت کنند!». از این رو به همین جا نمی‌توان ختم کرد.

  جدای پاسخ به پرسش آن دوست مخاطب، به خاطر این هم هست که کتاب «مرغ سحر» خاطرات دختر ملک‌الشعرا- پروانۀ بهار- را می‌خواندم و این نکته در ذهن آمد.

 پس اگر برخی بحث «سَرا» و «سُرا» را در میانۀ ماجرای فحش خودسرها به روحانی و قیمت دلار و وضعیت برجام، نامربوط می‌دانند این چند سطر را به مثابۀ معرفی کتاب «مرغ سحر» - خاطرات پروانه بهار- تلقی کنند. زنی که دختر رجل ملی و آزادی‌خواه و نابغۀ ادبیات و فرهنگ و جرعه‌نوش این اقیانوس بوده و در عین حال شخصیت مستقلی هم داشته تا جایی که خود بنیان‌گذار دو سازمان بزرگ حقوق زنان در آمریکا بوده و در همان فصل اول که یک خانۀ ایرانی در تهرانِ دهه های اول قرن خورشیدی – در دروازه دولت- را توصیف می‌کند دل خواننده را می‌رُباید:

«خانه با دیوارهای کاه‌گلی بلندی محصور بود که بر روی آنها پیچک های یاس و گلیسین و پیچ امین‌الدوله خود نمایی می‌کرد و در بهار و تابستان بوی عطر آن در باغ می‌پیچید. زمین باغ، پوشیده از شن بود. سمت راست، انارستان و باغ میوه قرار داشت. انارها را آب می‌گرفتند و مادرم از آنها رُب انار درست می‌کرد. پنجرۀ پدر، به طرف این باغ باز می‌شد. رو به روی اتاق، حوضچه‌های گِردی قرار داشت که به هم راه داشتند با گل‌های نیلوفر آبی به رنگ‌های مختلف که زیبایی فراموش ناشدنی به آنجا داده بود. اطراف حوضچه‌ها باغچه‌های گل سرخ قرار داشت؛ گل های محبوب پدر. خودش آنها را پیوند زده بود و عاشقانه از آنها مواظبت می‌کرد و زیر پنجرۀ اتاقش هم باغچه‌های گُل شب‌بو بود که عطرشان عصرها و شب ها مست‌مان می‌کرد.»

----------------------------

    بیشتر بخوانید: ( 8 نوشتۀ پیشین)

* 1. تو داد و دهش کن، فریدون تویی!

* 2. سیرتِ دوست داشتن، صورتِ دوست داشته ‌شدن

* 3.ایوان مداین را آیینۀ عبرت دان!

* 4.میر جلال‌الدین کزازی؛ فردوسی بی ردا و دستار!

* 5. دوم بهمن؛ جشن بهمن‌گان؟

* 6. غوغای موسیقی کلمات؛ دیدی آن قهقهۀ کبک خرامان حافظ؟

* 7. پرویز نیست، پرویزَن است!

* 8. ما ز دریاییم و دریا می‌رویم

 

لینک کوتاه: asriran.com/003ESa

منبع: عصر ایران

کلیدواژه: ترانه س

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.asriran.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «عصر ایران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۰۰۰۱۶۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

۷ نکته مهم برای تهیه بستنی ساده خانگی + طرز تهیه

بر اساس برخی شواهد، تاریخچه بستنی به قرن چهارم قبل از میلاد برمی‌گردد؛ به زمانی که اسکندر مقدونی و اطرافیان او علاقه داشتند که نوشیدنی‌های خود را با یخ کوهستان ترکیب کنند و بنوشند. در اصل آن‌ها اولین بستنی ساده‌ای را می‌خوردند بدون اینکه حتی اسم آن را بدانند.

به گزارش همشهری آنلاین، شواهد دیگری هم وجود دارد که می‌گوید اولین بستنی ساده را آشپز‌های امپراتوری روم ۶۲ سال قبل از میلاد مسیح ابداع کردند. البته داستان‌هایی هم درباره ابداع بستنی در چین و ایتالیا وجود دارد و این داستان‌ها هر چه که باشد، واقعیت این است که بستنی یکی از محبوب‌ترین دسر‌ها در گوشه گوشه جهان است. همین کافی است تا ما طرز تهیه بستنی ساده وانیلی که یکی از پرطرفدارترین بستنی‌هاست را با شما درمیان بگذاریم. پس اگر این روز‌ها وقت رفتن به کافه‌ها و بستنی فروشی‌ها را ندارید، خودتان دست بکار شوید و این بستنی خوشمزه را در خانه آماده کنید.

مواد مورد نیاز برای تهیه بستنی ساده

تخم مرغ شش عدد

شکر یک‌سوم پیمانه

وانیل یک‌چهارم قاشق چای‌خوری سرپر

خامه قنادی ۲۵۰ گرم

طرز تهیه بستنی ساده وانیلی مرحله اول

قبل از هر کاری، خامه قنادی را که باید در فریزر نگه‌داری شود، از فریزر درآورده و به دمای محیط برسانید تا غلظت آن به اندازه غلظت بستنی شود و از حالت یخ زده در آید. حال ظرف شیشه‌ای گودی تهیه کنید. سفیده تخم‌مرغ‌ها را جدا کرده و به ظرف شیشه‌ای اضافه کنید. سپس با هم‌زن برقی شروع به هم زدن کنید.

مرحله دوم

هم زمان با هم‌زدن سفیده تخم‌مرغ، آرام آرام شکر را به ظرف اضافه کنید. دقت کنید در هنگام اضافه کردن شکر، هم زدن را متوقف نکنید. چون این کار باعث آب انداختن سفیده تخم‌مرغ می‌شود و بستنی ساده شما را خراب می‌کند. حدود پنج دقیقه هم زدن را بی‌وقفه ادامه دهید.

مرحله سوم

سفیده فرم گرفته را داخل یخچال بگذارید. بعد در ظرف شیشه‌ای گود جداگانه، خامه را که قبلا به غلظت بستنی رسیده، با استفاده از هم‌زن برقی هم بزنید تا جایی که خط همزن روی خامه بماند و محو نشود.

مرحله چهارم

بعد از رسیدن خامه به حالت گفته شده، وانیل را به آن اضافه کنید و با لیسک، خامه بستنی ساده را هم بزنید تا وانیل خوب به خورد آن برود.

مرحله پنجم

بعد از مخلوط شدن خامه و وانیل، سفیده فرم گرفته را از یخچال بیرون بیاورید و با استفاده از لیسک، به خامه اضافه کنید. توجه کنید در این مرحله دیگر نمی‌توانید از هم‌زن برقی استفاده کنید؛ چراکه باعث از بین رفتن فرم خامه و سفیده می‌شود. بنابراین، مایع بستنی ساده را به مدت پنج دقیقه با استفاده از لیسک به صورت دورانی هم بزنید. در این مرحله در صورت تمایل می‌توانید مغز بادام یا پسته تست شده را به بستنی ساده وانیلی‌تان اضافه کنید.

مرحله ششم

حالا مایه را به مدت ۲۴ ساعت داخل فریزر قرار دهید. قبل از این کار حتما روی مایه بستنی را بپوشانید تا بوی نامطبوع فریزر را به خود نگیرد. بعد از گذشت این زمان بستنی قابل استفاده است و می‌توانید روی آن را با سس شکلات یا انواع مربا مثل مربای توت فرنگی، کدو حلوایی، مربای لیموشیرین و مربای تمشک تزیین کنید.

۷ نکته مربوط به تهیه بستنی ساده وانیلی

در این روش تهیه بستنی، فقط می‌توانید از وانیل و کمی پودر کاکائو مخلوط شده با آب‌جوش برای طعم‌دهی استفاده کنید. اگر از میوه‌های مختلف داخل آن استفاده کنید بستنی نمی‌بندد.

ظرفی که سفیده تخم‌مرغ را در آن فرم می‌دهید، نباید چرب یا خیس باشد. طرف کاملا عاری از حتی یک قطره زرده تخم‌مرغ باشد. بهتر است قبل از استفاده از ظرف، آن را ۱۵ دقیقه در فریزر بگذارید. این کار باعث بهتر فرم گرفتن سفیده‌ها می‌شود.

در هنگام هم‌زدن سفیده، حتما هم‌زن برقی را در یک جهت و با دور زیاد تنظیم کنید و بی‌وقفه هم بزنید.

اگر شکر را یک دفعه یا مقدار زیاد از حد به سفیده‌ها اضافه کنید، باعث آب انداختن سفیده تخم‌مرغ می‌شود و سفیده فرم نمی‌گیرد.

حتما دقت شود خامه دانه‌های یخ نداشته باشد. اگر حین هم زدن متوجه دانه یخ شدید، خامه را ۵ دقیقه به حال خود رها کنید تا دانه‌های یخ آب شوند، سپس دوباره شروع به هم زدن کنید.

تا جایی که امکان دارد از وانیل شکری استفاده نشود. چراکه باعث کم شدن مزه و بوی وانیل می‌شود.

مدت ماندگاری این بستنی ساده در داخل فریزر، حداکثر یک ماه است.

فواید بستنی کم نیست! پس بی‌دلیل نیست که این دسر تا این اندازه پرطرفدار است. اگر بستنی خانگی و سالم را خودتان تهیه کنید، می‌توانید با خیال راحت آن را به میان وعده ثابت برای کودکتان تبدیل کنید.